Het actuele nieuws volgend uit Veen (Altena), ontkom ik er niet aan terug te blikken op enkele gesprekken c.q. interviews die ik, naar aanleiding van de ‘traditionele’ incidenten rond de jaarwisseling daar, met een tweetal burgemeesters mocht hebben. Gesprekken die niet alleen zicht geven op de taaiheid van de problematiek, maar ook de beperkingen tonen van een eenzijdige focus op handhaving.

Als ik dezer dagen weer verneem van de ongeregeldheden in Veen, realiseer ik me dat het fenomeen van auto’s in brand steken op kruisingen zich daar al meer dan 30 jaar voordoet. Een periode die je bijna doet verzuchten; ‘het is wat het is’. Meerdere malen is onderzoek gedaan naar het fenomeen en zijn er lessen opgetekend. Zo leert de ervaring dat er sprake is van een reformatorische gemeenschap met weinig affiniteit tot het lokaal gezag, zijn er sterke sociale structuren en is er sprake van een traditie die zich slechts langzaam en stap voor stap laat aanpassen.     

Voor het optekenen van persoonlijke ervaringen van burgemeesters bij crises (‘Als het dan tóch gebeurt’, Bestuurlijk Netwerk Crisisbeheersing, 2007), sprak ik in 2007 met Frans Buijserd, burgemeester van (toen nog) Wijk en Aalburg. Met het daar als burgemeester benoemd worden in 2003, krijgt hij de opdracht mee om de traditie van de autobranden en het belagen van politie en brandweer te keren. Zijn idee dat jaar om met sleutelfiguren een groot feest te organiseren op een alternatieve locatie, haalt het echter niet binnen de lokale gemeenschap. 

Frans Buijserd kiest dan samen met politie voor de harde aanpak; containers op kruisingen en veel Mobiele Eenheid aanwezig. Desondanks lukt het de ‘stokers’ om twee auto’s op de kruising te krijgen en in brand te steken. Het lijkt daarmee een wedstrijd geworden en de brandstichters leggen het uit als 1-0 voor hen.

De burgemeester laat weten de volgende jaarwisseling een goed feest te willen, maar zet parallel daaraan ook de harde lijn door. Arrestaties bij (eveneens traditionele) ongeregeldheden rond Pinksteren leiden tot bedreigingen en het in de brand steken van zijn twee oldtimers. 
De bedreigingen in zijn richting gaan dat jaar door, maar de jaarwisseling 2004/2005 blijft door de massale aanwezigheid van politie relatief rustig. Ook het jaar daarop blijft het, met duidelijke aanwezigheid van politie, verhoudingsgewijs rustig. Het lijkt steeds duidelijker te gaan om het vinden van de balans tussen aanwezigheid van de politie en het ruimte bieden aan ‘eigen festiviteiten’.

Na zelf niet alle jaren meer alles nauwgezet te hebben gevolgd, is er eind 2013 weer opzienbarend nieuws vanuit Veen. Na brandstichting en het bekogelen van politie met flessen en zwaar vuurwerk, voorafgaand aan de jaarwisseling, wordt een honderdtal aanhoudingen verricht en worden de mensen vastgehouden tot na de jaarwisseling. Een groot deel van Veen vindt dat hiermee te stevig is opgetreden door Fons Naterop, die sinds mei 2008 de burgemeester van Aalburg is.

In 2013 maakte ik de keuze ontslag te nemen bij de politie en me als zelfstandig trainer/adviseur te richten op ‘nieuwe’ oplossingen bij onveiligheid. Alle reden om in het voorjaar 2014 het gesprek aan te gaan met de burgemeester van Aalburg en mogelijkheden te verkennen voor de oud- en nieuwproblematiek in Veen. Waar ook ik uiteraard niet direct het ‘Ei van Columbus’ aan kan reiken, schets ik de mogelijkheden om het vinden van een effectieve oplossing en structurele gedragsverandering te faciliteren. Uiteindelijk wordt echter toch vastgehouden aan een ‘traditioneel’ met politie en OM op te zetten Plan van Aanpak. Terecht wordt dit natuurlijk als basis gezien, maar aanvullend waren zeker meer zaken mogelijk geweest. De jaren daaropvolgend zijn met wisselend succes verlopen.

Anno 2020, Veen is wederom nadrukkelijk in het nieuws. Autobranden op dé bekende kruising. De traditie lijkt ongewijzigd en nu is het burgemeester Egbert Lichtenberg die de uitdagingen rond de jaarwisseling in Veen het hoofd mag bieden. Voorafgaand aan de 31 december trekken brandweerlieden zich terug bij een autobrand omdat zij, vanwege het belaagd worden, niet veilig kunnen werken. Lichtenberg in de pers; “Het dieptepunt is bereikt”.

Kortom, een al meer dan 30 jaar slepend vraagstuk, waarvoor oplossingen niet voor de hand lijken te liggen, in tegendeel; ‘verre van’. Als ik dan ook zeg bij te willen dragen aan een oplossing, weet ik tegen welk beeld ik op moet boksen, maar tegelijkertijd houd ik mij altijd vast aan de quote van Steve Jobs:  

“De mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, 
zijn degenen die het doen" 

Ries combineert de ervaring en deskundigheid in de veiligheidssector met de vaardigheid om creatieve processen aan te sturen voor vernieuwende oplossingen.